Op zijn website maakt Unitopia trots melding van het 25-jarig bestaan, maar hoeveel jaren daarvan er daadwerkelijk een actieve band was, is de vraag. Het verhaal is wel bekend, toch, zo langzamerhand? Mark Trueack en Sean Timms werden in 1996 aan elkaar voorgesteld, vormden een band, maakten een paar steeds gavere platen en kregen ruzie. Terwijl Trueack bleef hopen op een verzoening, was Timms heel stellig: gaat niet gebeuren. Nou ja, dan kun je erop wachten: in 2016 sloten de heren vrede. Sindsdien hebben ze een revisie uitgebracht van hun debuutalbum “More Than A Dream” en nu, elf jaar na de laatste studioplaat, eindelijk een nieuw album.
Een nieuwe plaat met een verrassende bezetting! De ritmesectie bestaat uit twee legendes uit de jazzrock, bassist Alphonso Johnson (Weather Report, Santana, Phil Collins, Steve Hackett) en drummer Chester Thompson (Frank Zappa, Phil Collins, Genesis, John Fogerty, Santana). Trueack heeft Steve Unruh meegenomen uit zijn side-project United Progressive Fraternity (UPF) en op gitaar treffen we John Greenwood aan, die naast zijn recent afgesloten loopbaan als directeur van het brandwondencentrum in Adelaide ook een geweldige gitarist is. Hij kwam in contact met de band omdat gitarist Jimmy Keegan, die met een akoestische versie van UPF toerde, een ongeluk met zijn hand kreeg en door Greenwood behandeld werd.
Deze band maakte met “Seven Chambers” met gemak het beste album dat Unitopia ooit uitbracht. Voor een deel komt dat omdat de band, na al die jaren en met deze nieuwe mensen, een andere koers vaart. Ik ben niet de enige die aanslaat op de buitengewoon sterke gelijkenis met het werk van Big Big Train. Maar er zijn andere ingrediënten die van dit album zo’n succes maken. Die beroemde ritmesectie bijvoorbeeld, die ongelooflijk hecht klinkt, strak en beheerst, maar die bijna vanuit het niets virtuoos kan vlammen. Het gitaarspel van Greenwood is ook een belangrijk element; nog niet eerder hoorde ik Unitopia zo fel van zich af bijten als tijdens de metal-passages in afsluiter The Uncertain of Mania, bijvoorbeeld.
De toevoeging van Unruh is ook van onschatbare waarde. Dat blijkt vooral in de rustigere stukken, zoals het middendeel van The Stroke Of Midnight, waarin hij een schitterende vioolsolo speelt. Zijn akoestische instrumenten geven ruimte aan het gitaar- en toetsengeweld. Tot slot komt de zang van Trueack hier beter tot zijn recht dan bij UPF, waar hij veel te overheersend is. Ik ben geen enorme fan van zijn zang, zeker niet als hij zich overschreeuwt, maar op dit album doet hij geweldig werk. De teksten zijn niet allemaal erg sterk, soms wel een beetje simpel en kinderachtig. Zo bevat Bittersweet een hele boodschappenlijst van dingen die je maar beter niet kunt eten als je suikerziekte hebt. Poëtisch is het niet.
Het album, dat 82 minuten duurt en maar zeven stukken bevat, staat bol van de epics, maar de composities en arrangementen zijn zo sterk dat je die lange zit met plezier uitzit. De veelzijdigheid van de muziek neemt je mee op een fijne, soms wat overdramatische, maar nooit saaie reis, van symfonische delen tot metalriffs, van een soort flamenco tot jazzrock. De plaat heeft uiteraard een overkoepelend thema, de zeven kamers van het hart, en de meeste stukken lijken ook een medisch onderwerp te hebben. Dat gaat van hartklachten in Broken Heart en suikerziekte in Bittersweet tot Helen, een ode aan de medische pionier Helen Brooke Taussig, de eerste hartspecialist die een speciale afdeling voor kinderen stichtte.
De tweede helft van de plaat is voor de twee langste stukken, Helen en The Uncertain. Hier benadert Unitopia het meest de klasse van Timms’ bijbaan Southern Empire. In The Uncertain zijn de koortjes ook het vermelden waard; denk Electric Light Orchestra. En net als je daaraan gewend bent, komt er een partij metalgitaar voorbij van het soort dat ouwe verf van deuren stript, gevolgd door een letterlijke ziekenhuisscène en een geweldige vioolsolo. Dan zakt de boel fraai in, om weer langzaam op te bouwen tot een prachtige finale.
Halverwege de derde beluistering bekroop me het gevoel dat de band wel heel nadrukkelijk is gaan zitten om de meest populaire progplaat van het jaar te schrijven. Afgezien van de soms wat knullige teksten (en wie leest die nou helemaal?) doet de band álles goed: virtuoze muzikanten, sterke liedjes, die overduidelijk refereren aan een zeer geliefde progband, briljante solo’s, puntgave arrangementen, genoeg avontuur om de meest kritische luisteraar (hallo!) te boeien, hier een klodder progmetal, daar een likje klassiek, het ligt er misschien iets te dik bovenop. Maar als dat opzet was, dan zijn ze daar wel donders goed in geslaagd. “Seven Chambers” is een wereldplaat.
